ජපන් ලේඛක යුකියෝ මිෂිමාගේ සාහිත්‍ය නිර්මාණයක් මුල්වරට මා කියවූයේ, ගාමිණී වියන්ගොඩ පරිවර්තනය කළ 'රාග රිද්ම' නම් පරිවර්තිත කෙටිකතා එකතුවකිනි. එහි වූ, ' දේශප්‍රේමය' මැයැති කෙටිකතාව මිෂිමාගේ විය. රාගරිද්ම කෘතිය, තවත් ආකාරයකින් විශේෂ වන්නේ, ලේඛක ගාෂියා මාකේස්ව ලාංකේය පාඨකයාට හදුන්වාදුන් පළමු අවස්ථාව ද එය වන බැවිනි. එහි වූයේ, මාකේස්ගේ 'ඇය පැමිණි හෝරාව' නැමැති කෙටිකතාවයි.  

කෙසේ හෝ මිෂිමාගෙ කෙටිකතාවෙහි වූයේ, රමණයකින් අනතුරුව හරාකිරි ක්‍රමයට දිවිනසාගන්නා, ජපන් හමුදා නිලධාරියෙකු සහ බිරිද ගැනය. ඔවුන්ගේ අවසාන රමණයට සහ දිවිනසාගැනීමට සූදානම් වන ආකාරයට වැඩි ඉඩක් වෙන් කළ එය, මිෂිමාගේ අනන්‍යතාවය, නිර්මාණශීලීත්වය සහ මානුෂීය හැඟීම් දැනීම් මිරිකා කලතා ගැසූ හෙණ පහරක් වැන්න. එහි වූ වියන්ගොඩ යොදාගත් "හොදින් පැතිරී වැවුණු යව වගාවක් සේ...' හා සමීප ආකාරය ගත් උපමාවක් තවදුරටත් සිහි නැගේ.

' සිඳුලෝලී සේලරුවා' මිෂිමාගේ හොඳම නවකතාවකි. මීට වසර දෙකකට පමණ ඉහතදී මිෂිමාගෙ නම තිබෙනු දැක මෙය මිලට ගත්තේ, වියන්ගොඩගේ පරිවර්තිත කෙටිකතාවෙන් වූ බලපෑම අනුව යමින් යැයි සිතමි. ජපානයේ නෝබොරු නම් කුඩා දරුවෙකු යතුරු සිදුරෙන් මා-පිය(සුලු පිය) රමණය නැරඹීම මෙහි මුඛ්‍ය සිදුවීම වේ.

ජපානයේ වරාය නගරයක මතුපිට තලය සහ යටතලය සහිත අංශක 360ක පසුබිම, යුද්ධයෙන් වැන්දඹුවක වූ ෆුසෝකෝ(නෝබොරුගේ මව)ගේ මානුෂීය ලිංගික අවශ්‍යතා, දරුවෙකුගේ මනස හැසිරෙන සැටි ආදි පැති කිහිපයක් කෘතිය කියවන්නා යටිපෙළ කියවීමක් වෙත රැගෙන ඒමට සමත් වේ. නෝබොරුගේ දරුණු මිතුරු කණ්ඩායමේ අණට යටත්ව ඔහු බළලෙකු මරාදැමීම, ඒ කතාවේ අවසානයට පෙර සිට කරන සංකේතයක් ලෙස හැගේ. මිෂිමා අපව බලවත් කම්පනයට ඇද දමන්නේ, සිදුරෙන් සිය රමණය බලා සිටි බව දැනගත් පසුවත් මවගේ පෙම්වතා හෙවත් කතාවේ සුලු පියා නියෝජනය කරන තැනැත්තා දිගින් දිගටම නෝබොරුට දක්වන සෙනෙහස සහ නෝබොරු පෙරළා ඔහුට දක්වන වෛරී සහගත හැඟීම් යන ප්‍රතිපක්ෂය ගැටීමට සලස්වමිනි. පාඨකයාට මේ අසාධාරණයෙන් රිදුම්ලන්නට සිදුවේ.

ශේක්ස්පියර්ගෙ 'හැම්ලට්' නාට්‍යය සිහිකරවමින්, කුඩා දරුවකු වූ නෝබොරු, සිය මිතුරු කණ්ඩායම සමඟ එක්ව කුමන්ත්‍රණයකින් සිය සුලු පියා ඝාතනයට දරන වෑයම එහි කූටප්‍රාප්තියයි. අනෙක් අතින් යතුරු සිදුරෙන් එබී බැලීමේ වින්දනය පිටුපස සිටින නෝබොරුට පසුපසින් පාඨක ඔබ-මම සිටිමු. එබැවින් පාඨක ආස්ථානය තැතිගැන්මකට පෙරළයි. කියවන්නා ඇදබැද තබාගැනීමටත්, ඔහුගෙ ඉවසීම අල්ලා පොළවේ ගැසීමටත්, යාහැකි උපරිමය වෙත කතාව ගෙනයාමටත්, එමගින් භාව කම්පනයටත්(කැතාසිස්) මිෂිමා දක්වන සමත්කම රෝමෝද්ගමනය කරවයි. කතාරසය ද එසේමය. භයානක, රෞද්‍ර රසය අතරෙහි ලා ශෘංගාරය මැවීම මෙතරම් දැඩිව සෙසු පෙරදිග ලේඛකයකු කර නැත. 

සිඳුලෝලී සේලරුවා ඔබ සොයාගෙන කියැවිය යුත්තේ එනිසා යැයි අපි විස්වාස කරමු

- ඩී.එම්.එස්. ආරියරත්න පරිවර්තනය

- විදර්ශන ප්‍රකාශනයකි