දිනෙන් දින දියවන ග්‍රීන්ලන්තය(296 වන ලිපිය)

post-title

ලෝකයේ විශාලතම දුපත වන ග්‍රීන්ලන්තය බටහිර දේශාංශ 14- 75 අතර සහ උතුරු අක්ෂාංශ 60 සිට අක්ෂාංශ වනතෙක දළ වශයෙන් පැතිරුණ වර්ග කිලෝ මීටර් දශ ලක්ෂ 2,1666ක් විශාල භුමි ප්‍රදේශයක් වන අතර ආක්ටික් මුහුද සහ උතුරු අත්ලාන්තික් මුහුද අතර පිහිටා ඇත. ග්‍රීන්ලන්තයේ අධික ශිත දේශගුණයක් පවතින අතර, උණුසුම් සෘතුවේ පවා සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වය 10 c පමණ වේ.

ග්‍රීන්ලන්තය ඩෙන්මාර්කයට අයත්වන අතර උතුරු ඇමරිකාවේ ඊසාන දෙසින් පිහිටා ඇත. මෙය ඩෙන්මාර්ක් භාෂාවෙන් හරිත රට යන තේරුම දේ. මන්ද වර්තමානයේදී අයිස් වලින් පිරි දිවයිනක් වුවද මෙය 1982 කාලයේදී වෘක්ෂලතාදියෙන් පිරි දිවයිනක්ව පැවතීමයි. ග්‍රීන්ලන්තය කැනඩාවේ එලස්මියර් දුපත හා සම්බන්ධිත සමුද්‍ර තිරයෙන් වෙන් වන අතර ගිනිකොණ වෙරල තිරය අසල ඩෙන්මාර්ක් සමුද්‍ර සන්ධිය පිහිටා ඇත. ග්‍රීන්ලන්ත මුහුද පිහිටා ඇත්තේ ධ්‍රැවීය දූපත් සහ ග්‍රීන්ලන්ත දූපත් අතරය.

ග්‍රීන්ලන්තය හිම වලින් වැසි ආකර්ශනීය රටක් වන අතර මෙහි දක්නට ලැබෙන හිම කුට්ටි ග්ලැසියර් නමින් හැඳින්වේ. මේවායේ වර්ණ වෙනස්වන අතර එය දවසේ වෙලාව අනුව පැවතීම විශේෂත්වයයි. මෙහි දක්නට ලැබෙන අනික් විශේෂත්වය වන්නේ ජල උෂ්ණත්වය අංශක 360 ට වඩා වැඩි වූ විට ඇතිවන තාප උල්පත්ය.

වසර 26 ක් පුරාවට ඇමරිකාවේ ඔහොයෝ විශ්ව විද්‍යාලයේ විද්‍යාඥයින් පිරිසක් සිදුකල පර්යේෂණ අනුව දේශගුණික විපර්යාසයන් හේතුවෙන් ග්‍රීන්ලන්තයේ අයිස් දියවීම 1990 දශකයට වඩා හත් ගුණයකින් වැඩිවී ඇති බව සොයාගෙන ඇත. ඒ අනුව අයිස් ටොන් බිලියන 600ක් පමණ ප්‍රමාණයක් දියවී ඇති බව මොවුන්ගේ අධ්‍යනයන්ට අනුව සොයාගෙන ඇත.

2012 සිට ග්‍රීන්ලන්තයේ ප්‍රථම වතාවට හිම දියවීම පටන් ගත් අතර වෙනස් වන දේශගුණය කෙරෙහි ඇති විද්‍යාත්මක හේතු සාධක අවිනිශ්ෂිත වන අතර එහි ප්‍රතිපල කෙසේ කෙලෙසක වනවද යන්න පිළිබඳව නුතන තාක්ෂණයට වත් සොයාගැනීමට හැකියාවක් ලැබී නැත. මන්ද කාලගුණය සහ දේශගුණය යනු සංකීර්ණ ක්‍රියාදාමයක් වන බැවිනි. මෙම කාලගුණික විපර්යාසවලට සහ පෘතුවි ගෝලීය උෂ්ණත්වය වැඩිවීම කෙරෙහි මිනිස් අන්තනෝමතික ක්‍රියාවන් හේතු වන බවද වර්තමානය වන විට නොරහසකි. එයට හොඳම නිදසුනක් වන්නේ ග්‍රීන්ලන්තයේ අයිස් කඳු දියවී යාමයි.

මෙම සුවිශාල ග්ලැසියර්ස් හෙවත් හිම කුට්ටි දියවී යාමත් සමග මුහුදු මට්ටම ඉහල යාමේ අවධානමක් දැනට වසර කිහිපයක සිට විද්‍යාඥයින්ගේ අවධානයට යොමුවූ කරුණකි. St Lewis හි පැවති ඇමරිකානු විද්‍යාභිවර්ධන සංගම් සමුළුවේ ප්‍රධාන අධ්‍යයන වාර්තාකරුවකු වූ නාසා ආයතනයේ ජෙට් ප්‍රචාලන විද්‍යාගාරයේ එරික් රිග්නොට් ට අනුව 1999 වසරේදී ග්‍රීන්ලන්තයේන් දියවී මුහුදට මුසුවූ අයිස් ප්‍රමාණය කියුබික් කි.මි.100 ක් පමණ විශාලය. ඔහුගේ වාර්තා වලට අනුව 1999 වසර හා සමානව දෙගුණයක වැඩි ජාල ස්කන්ධයක් ඉහල යෑමට ඉඩ ඇත. 1996 දී එම ප්‍රමාණය 299 වරකින් වැඩිවූ අතර එලෙසම මීළඟ වසර 10 තුල එය දෙගුණයකින් වැඩි නොවුනහොත් පුදුමයක් බව රිග්නොට්ගේ අදහසයි.

කි.මි.මිලියන 1.68 ක ප්‍රමාණයක අයිස් ප්‍රමාණයකින් ග්‍රීන්ලන්තය වැසි ඇති අතර ඇතැම් ස්ථාන වල ඝනකම කි.මි.3ක් පමණ වේ. ඒවා දියවුවහොත් මුහුදු මට්ටම මීටර් 6ක් හෝ අධික සංඛ්‍යාවකින් ඉහල නගින බව ප්‍රින්සේටන් හි භූ විද්‍යා ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා මහාචාර්ය Michel Openhaimarගේ අදහසයි. එමෙන්ම වර්තමානය වන විට සාමාන්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා 2000 Km පමණ දුරකට පැතිර ගිය අයිස් තට්ටු පවා කැබලි වී මුහුදට කඩා වැටේ. විද්‍යාඥයින් සොයාගත් පරිදි ග්‍රීන්ලන්තයේ සේර්මිලික් ග්ලැසියර්ය ගෙවුණු වසර 15 තුළ මීටර් 150කින් අඩුවී ඇත.

ඇන්ටාටිකාවේද මෙවැනි තත්වයක් උද්ගත වෙමින් පවතින අතර එහි ප්‍රතිපලය ග්‍රීන්ලන්තයට වඩා භයානක විය හැක. මන්ද අයිස් ස්ථර තුනී වීම නිසා ධ්‍රැවය ට පතිත වන සුර්ය ශක්තිය අවශෝෂණය කරගැනීම පරිවර්තනය කර ගැනීමට වඩා බයානක වන බැවිනි. Social Polar පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානයේ විද්‍යාඥ Julian Dawutswell ට අනුව ග්ලැසියර් වල ආරම්භක කෙලවර වූ අයිස් බිඳ වැටීම සහ ග්ලැසියර් මතුපිට වූ අයිස් තට්ටු වාර්තා වන වේගය මෙන් හතර පස් ගුණයෙන් දියවී මුහුදට ගලායමයි. 

ග්‍රීන්ලන්තය අයිස්තට්ටුවක් ලෙස පෙනුනත් එය, 80%කම හිම කැට වැනි නැවුම් පතනයකින් සහ දුවිලි තට්ටු වලින් වූ ආවරණයකි. එය Firn නමින් හැඳින්වේ. විද්‍යාඥයින්ට අනුව 2100 වන විට අයිස්තට්ටුවේ ව්‍යාප්තිය අඟල් තුනක් පමණ ඝනවී ඉහල යා හැකි බව කියවේ. එවිට අයිස් මට්ටමේ සමස්ත මුහුදු මට්ටමේ ඉහල යාමේ ප්‍රමාණය තුනෙන් එකක් වැඩිවේ. ඔවුන්ට අනුව වායු විමෝචනය ඉහල මට්ටමක පවතිද්දී ග්‍රීන්ලන්තයෙ අභ්‍යන්තරයෙන් පිටවන ප්‍රමාණය සියවස අග වන විටදී දළ වශයෙන් දෙගුණයක් විය හැකිය. නමුත් හිම දියවී ගලායාම යනු ග්‍රීන්ලන්තයේ අයිස්වල සිදුවන පරිවර්තන වල එක් විභව වෙනසක් පමණි. අයිස් තට්ටු වල පහල උන්නතාංශ වල ඇති විශාල කුහරවලට ජලය කාන්දුවීමෙන් සිදුවන්නේ පිටාර ගැලීම, අයිස් තට්ටු සා සම්බන්ධිත කලාපය දියවී යාම පෘතුවියේ උණුසුම් වීම සමග අනාගතයේදී ඉතාමත් අයහපත් ප්‍රතිපල ගෙන දිය හැකි බව පාරිසරික විද්‍යාඥයින්ගේ මතයයි.

Top